Կարդա՛ բանաստեղծությունը.
Ու վառվո՜ւմ է օրերում սիրտս, որպես ողջակեզ.
Ջե՜րմ հողմերում ու հրում քե՜զ եմ տեսնում հիմա ես:
Փռել ես հուրդ ոսկի, վառել ես կյանքը մթար,
Վառել ես սիրտս՝ խոսքի կարկաչներով արեւառ:
Բա՜ց ես թողել հողմային քո նժույգները կարմիր,
Որ հրդեհեն կյանքը հին ու քաղաքները մարմար:
Ու թռչում են սրընթաց քո նժույգները հիմա –
Քա՛ղցր է աշխարհը սրտիս, քաղցր է կյանքը, որպես մահ…

1. Բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր բառերը: 

Ողջակեզ-Խարույկի վրա ողջ-ողջ այրվող զոհի կենդանի՝ իբրև աստվածներին մատուցվող նվեր:

Մթար-Կեղտ, կեղտոտություն

2. Ի՞նչ տրամադրություն է արտահայտում բանաստեղծություն: 

Բանաստեղծությունը արտահայտում է ուրախ և սիրահարված  տրամադրություն:
3. Գրի՛ր շարադրություն վերնագրերից մեկով կամ առաջարկի՛ր այլ վերնագիր.
Ու վառվում է օրերում

Ոսկե հուր է փռված 

Թռչում են սրընթաց նժույգները

Քաղցր է աշխարհը, քաղցր է կյանքը…

«Քաղցր է աշխարհը, քաղցր է կյանքը…»

Ահա, երկար սպասված գարունը վերջապես եկել է։ Սիրով հետևում եմ, թե ինչպես է արթնանում բնությունը։ Ամեն ինչ այնքան հիասքանչ է, որ թվում է, թե երազում եմ։ Ճանաչում եմ, թե ինչպես են բողբոջում ծառերը, ինչպես է շողում տաք արևը երկնքում, և հասկանում եմ, թե որքան հրաշալի ու քաղցր է կյանքը։ Ամեն օր փորձում եմ լիարժեքորեն ապրել ու ուրախությամբ անցկացնել։ Մեր շուրջը այնքան շատ հետաքրքիր ու զվարճալի բաներ կան, որոնք միայն պետք է նկատել։ Բացահայտելով մանրուքները՝ կարող ենք վայելել յուրաքանչյուր վայրկյան ու լինել շնորհակալ այն ամենի համար, ինչ ունենք։

Проект «Продукты,которые вредны»

Հարցեր և առաջասրանքներ

1. Ինչպե՞ս էին տարբերվում Բյուզանդիայի և Սասանյանների վարած քաղաքականությունները Հայաստանի երկու հատվածների նկատմամբ:

Բյուզանդիան նպատակ ուներ վերացնել հայկական ինքնավարությունը, իսկ Սասանյանները փորձում էին պահել այն՝ պարտադրելով զրադաշտականություն։

2. Ինչո՞վ էր պայմանավորված պարսկա-բյուզանդական 20-ամյա պատերազմը:

Պարսկա-բյուզանդական պատերազմը պայմանավորված էր քաղաքական ու կրոնական տարաձայնություններով, Բյուզանդիան պայքարում էր հայերի համար։

3. Հիմնավորի՛ր: Ինչո՞ւ էին կարևոր տիեզերաժողովները և դրանց նկատմամբ Հայոց եկեղեցու վերաբերմունքը:

Տիեզերաժողովները կարևոր էին, քանի որ որոշում էին Քրիստոսի բնության վեճերը, որոնք ազդում էին հայկական եկեղեցու դավանության վրա։

4. Փոփոխություն և շարունակականություն

Ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչ առավելություն տվեց Հայոց եկեղեցուն Դվինի 554 թ. ժողովը:

Դվինի 554 թ. ժողովը հատկացրեց հայկական եկեղեցուն անկախություն՝ մերժելով քաղկեդոնականությունն ու նեստորականությունը։

5. Ի՞նչ հետևանքներ ունեցան Հուստինիանոս I-ի վերափոխությունները հայ նախարարների համար:

Հուստինիանոսի վերափոխությունները խիստ ազդեցեցին հայ նախարարների ինքնավարության վրա՝ վերացնելով նրանց իրավունքները :

6. Ինչո՞ւ թե՛ Պարսկաստանը, թե՛ Բյուզանդիան որդեգրեցին հայկական զորքերը երկրից դուրս տեղակայելու նոր քաղաքականություն:

Բյուզանդիան և Պարսկաստանը տեղակայեցին հայկական զորքերը դուրս՝ ապստամբությունները կանխելու և օտար ներխուժումներից պաշտպանվելու նպատակով։

7. Պատկերացրու, որ դու 571 թ. հակապարսկական ապստամբության առաջնորդ Վարդան Մամիկոնյանը՝ Կարմիր Վարդանն ես: Ի՞նչ գնահատական կտաս ապստամբությանը, երբ 571 թ. Հայաստանը հերթական անգամ բաժանվի Պարսկաստանի և Բյուզանդիայի միջև։

Արդյո՞ք ապստամբության արդյունքները կբացատրես Բյուզանդիայի խաբեությամբ կամ ապստամբների միամտությամբ։ Իսկ գուցե մեկ այլ մեկնաբանությո՞ւն կտաս:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ քայլերի դիմեց Հազկերտ II-ը՝ Արևելյան Հայաստանի ներքին ինքնուրույնությունը ոչնչացնելու ուղղությամբ:

Նա 447 թ. անցկացրեց աշխարհագիր՝ հողերի և բնակչության հաշվառման համար, ինչը հանգեցրեց հարկերի ծանրացման և անգամ եկեղեցու հարկման ենթարկվելուն:Պատրաստեց օրենք՝ հայերին զրադաշտականություն ընդունելու պահանջով:

2. Բացատրի՛ր: Ինչո՞վ էր պայմանավորված Արևելյան Հայաստանում Սասանյանների վարած հանդուրժողական քաղաքականությունը:

3. Վերլուծի՛ր :Արդյո՞ք հնարավոր էր խուսափել Ավարայրի ճակատամարտից: Ինչպե՞ս և ինչո՞ւ:

Հնարավոր էր խուսափել Ավարայրի ճակատամարտից, եթե հայ նախարարները կարողանային խուսափել ռազմական գործողություններից։

4. Ի՞նչ նշանակություն ունեցան Վարդանանց և Վահանանց պատերազմները. արդյո՞ք դրանք հասան իրենց նպատակին, ինչպե՞ս:

5. Ինչո՞ւ էին Սասանյան արքաները ձգտում հայերին դավանափոխ անել։

Սասանյանների կրոնական քաղաքականությունը կենտրոնացած էր զրադաշտականության տարածման վրա, ինչը նրանց համար կարևոր էր նաև ուժեղ քաղաքական ու հոգևոր համախմբման տեսանկյունից:

6. Որքանո՞վ էին արդարացված Վասակ Սյունու և Վարդան Մամիկոնյանի խմբավորումների մոտեցումները. հիմնավորի՛ր և փաստարկի՛ր:

Վասակ Սյունու մոտեցումը կարող էր արդարացված լինել, քանի որ նա փորձում էր պահպանել խաղաղությունը և խուսափել պատերազմից՝ հույս ունենալով, որ համաձայնությունների միջոցով հնարավոր կլինի պահպանել հայկական ինքնավարությունը և դավանանքի ազատությունը:

Վարդան Մամիկոնյանի մոտեցումը նույնպես արդարացված էր, քանի որ նա կարծում էր, որ հայերը պետք է պայքարեն իրենց հավատքի և ինքնուրույնության համար: 

7. Պատկերացրո՛ւ, որ դու Վասակ Սյունին ես և արդեն գիտես, որ Վարդան Մամիկոնյանն ու իր կողմնակիցները վճռել են մինչև վերջ պայքարել Սասանյանների դեմ: Իսկ քո երկու որդիները պատանդ են Սասանյան արքունիքում: Ի՞նչ քայլերի կդիմես այդ վճռական պահին և ինչպե՞ս կհիմնավորես քո արարքը:

Եթե ես լինեի Վասակ Սյունինիմ կարևորելով իմ որդիների կյանքը , ես կփորձեի համբերություն ցուցաբերել ու փորձել բանակցել սասանյանների հետ՝ հնարավոր է համաձայնության գալ խաղաղ ճանապարհով:

Ըստ քեզ՝ ի՞նչ ընթացք կարող էին ունենալ հայ-պարսկական հարաբերությունները, եթե Վարդան Մամիկոնյանն ու իր կողմնակիցները վստահեին Վասակ Սյունուն և դադարեցնեին ռազմական գործողությունները։ Կամ հակառակը՝ եթե Վասակ Սյունին միանար Վարդան Մամիկոնյանին։

Աշխատանք դասարանում 

1. .Տրված ենթակայական դերբայներով նախադասություններ կազմի՛ր այնպես, որ դրանք ո՞ր հարցին պատասխանեն:

Գրող, կառուցող, ներող, բարձրացող,հիացող:

Գրող մարդը շատ գիրք է կարդացել:
Կառուցող մարդը սկսեց նոր շենքի կառուցումը:
Ներող մարդիկ շատ բարի են թվում:
Ծառին բարձրացող կապիկը ուզում է հասնի բանանին:
Արևմուտքով հիցող զույգը շատ գեղեցիկ է միասին:

2. . Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ`
Վաղուց հերքված վարկածը— վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած արձրև, մառախուղով պատված լեռնագագաթներ, ճանապարհորդի նկարագրված ջրվեժը, դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ, գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին, անտառից սկիզբ առած վտակ:

Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած անձրևը, որ վտանգավոր է դարձել ցանքերի համար, մառախուղով պատված լեռնագագաթներ, որոնք պատված են մառախուղով, ճանապարհորդի նկարագրված  ջրվեժ, որ նկարագրել է ճանապարհորդը, դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ, որ ընկեր է դժվարին կացության մեջ, գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին, որ մեր այգին է այցելում գիշերները, անտառից սկիզբ առած վտակ, որ անտառից սզիկբ է առած:

3. Ընդգծված  ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. դիմավոր ձևերը ո՞ր դերբայով կազմվեցին:

Օրինակ`

Հերքվող վարկած— վարկած, որ հերքվում էր:

Գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի, որ գիշերները մեր այգին այցելում էր, անտառից սկիզբ առնող վտակ, որ անտառից սկիզբ առնում էր, դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ, որ դժվարին կացության մեջ էր, ցանքերի համար վտանգավոր  դարձող անձրև, որ ցանքերի համար վտանգավոր դարձել էր ,մառախուղով պատվող լեռնագագաթներ, որոնք մառախուղով պատվել էր, ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ, որ ջրվեժը նկարագրում էր

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1. Ընդգծված  անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու. ինչպիսի՞ դիմավոր ձևեր ստացվեցին:

Օրինակ`

Գնաց ծովում լողալու- Գնաց , որ ծովում լողա:

Կանգնեց անկյունում նրան` նորից տեսնելու նպատակով:

Կանգնեց անկյունում, որ նրան նորից տեսնի։

Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին:

Խնդրեց, որ նամակը հասցնի 

Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց:

Որ մի քանի վարկյան շահի, որոշեց վազել 

Սպասեց հոսանքների բերելուն:

Սպասեց, որ հոսանքները բերեն 

Մի քանի քայլ հեռանալով` հանդիպեց:

Մի քանի քայլ հեռացավ, որ հանդիպի 

Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով` տեսավ:

հոսանքի ուղղությամբ ցած վազեց և տեսավ։

Ջրի պակասելու մասին խոսեցին:

խոսեցին, որ ջուրը պակասել է։

2. Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք ձեռք բերել, որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ էր: Ամեն օր նրան դուրս էինք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում էր տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում էին որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում էին խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին: Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր մտնում, կապիկն իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էր գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր դիմանում:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց ենք ձեռք բերել, որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ է: Ամեն օր նրան դուրս ենք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում է տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում են որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում են խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում ենք, որ այդ անդադար շարժումը զվարճացնում ու հետաքրքրում է կապիկին: Այդպես է լինում: Նա շատ շուտ գլխի է ընկնում, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ է մտնում, կապիկն իսկույն դուրս է ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց է գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չի դիմանում: